การแปรงฟันสุนัข เพื่อลดปัญหาสุขภาพช่องปากและฟันของสุนัข ผู้เลี้ยงสามารถทำความสะอาดฟันหรือแปรงฟันสุนัขเองได้ หากทำไม่เป็นให้ศึกษาวิธีและขั้นตอนการแปรงฟันสุนัขข เพื่อนำไปทำความสะอาดให้ฟันน้องหมามีสุขภาพที่ดี แต่หากไม่ดูแลฟันสุนัขอาจมีปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ ตามมา

การแปรงฟันสุนัข สำคัญอย่างไร

การแปรงฟันสุนัข เป็นส่วนสำคัญของการดูแลสุขภาพโดยทั่วไป การรักษากลิ่นปากสุนัขให้สะอาดอยู่เสมอเป็นเพียงเหตุผลหนึ่งที่ควรแปรงฟันเป็นประจำ ฟันที่สะอาดยังสามารถทำให้เจ้าเพื่อนสี่ขาสุขภาพดี มีความสุขและอายุยืนอีกด้วย คราบจุลินทรีย์บนผิวฟันและหินปูนไม่เพียงแต่ทำให้ลมหายใจของสุนัขมีกลิ่นไม่พึงประสงค์เท่านั้น แต่ยังเป็นสาเหตุให้สูญเสียฟันด้วย ปัญหาสุขภาพช่องปากที่ร้ายแรงยังสามารถนำไปสู่การติดเชื้อที่เป็นอันตรายถึงชีวิตและสร้างความเจ็บปวด การติดเชื้อเหล่านี้อาจเป็นอันตรายต่อไต หัวใจและตับ ดังนั้นการแปรงฟันให้สุนัขจึงเป็นการช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตทั้งของสุนัขและเจ้าของ

การเตรียมตัวก่อนแปรงฟันให้สุนัข

1. การแปรงฟันสุนัข ให้ซื้อแปรงสีฟันสำหรับสุนัข

• แปรงสีฟันสุนัขมีขนแปรงนุ่มและออกแบบมาให้ซอกซอนถึงในบริเวณที่ยากจะเข้าถึงได้
• เลือกแปรงตามขนาดสุนัข สามารถใช้แปรงสีฟันขนาดใหญ่กับสุนัขตัวใหญ่ แต่สุนัขขนาดเล็กต้องใช้แปรงที่สามารถใส่เข้าปากสุนัขได้
• นอกจากนี้ยังมีแปรงแบบสวมนิ้วที่เอาสวมไว้ที่ปลายนิ้ว เพื่อให้แปรงได้ตรงจุดมากขึ้น แต่แปรงประเภทนี้ก็อาจทำให้สุนัขงับนิ้วโดยไม่ได้ตั้งใจได้
• อย่าใช้แปรงสีฟันสำหรับมนุษย์ผู้ใหญ่แปรงฟันสุนัข อาจใช้แปรงสีฟันเด็กแบบขนแปรงอ่อนแทนได้หากจำเป็น
• ทางเลือกอื่นเมื่อสุนัขไม่ยอมแปรงฟัน เช่น ผ้าและฟองน้ำที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ

2. การแปรงฟันสุนัข ให้เลือกยาสีฟันสำหรับสุนัข

• ยาสีฟันของคนจะผสมฟลูโอไรด์และส่วนผสมอื่นๆ ที่เป็นอันตรายต่อสุนัข คนเราจะไม่กลืนยาสีฟันตอนแปรงฟัน แต่สุนัขส่วนใหญ่ทำ การกินยาสีฟันของคนอาจทำให้สุนัขอาเจียน และอาจเป็นอันตรายต่อไตได้
• ยาสีฟันสำหรับสุนัขมีจำหน่ายเป็นรสชาติต่างๆ เพื่อให้การแปรงฟันง่ายขึ้นและสุนัขรู้สึกดีขึ้น
• อาจต้องลองใช้หลายๆ รสชาติ เพื่อหารสที่เหมาะที่สุดสำหรับสุนัข

3. การแปรงฟันสุนัข เริ่มแปรงฟันตั้งแต่สุนัขอายุยังน้อย

• อย่างไรก็ตาม การแปรงฟันตอนนี้คงไม่มีผลอะไรมากต่อความสะอาดในช่องปากโดยรวม เพราะลูกสุนัขจะยังไม่มีฟันแท้ขึ้นจนกว่าจะอายุ 6-7 เดือน
• การเริ่มแปรงตั้งแต่อายุยังน้อยจะช่วยให้ลูกสุนัขคุ้นเคยกับแปรงสีฟันและการแปรงฟัน

4. การแปรงฟันสุนัข ให้เลือกเวลาแปรงที่เหมาะสม

• เวลาที่เหมาะสมคือหลังจากสุนัขออกกำลังกายหรือเล่นเสร็จแล้ว เพราะสุนัขจะเหนื่อยและไม่ค่อยขัดขืน

ขั้นตอนการแปรงฟันสุนัข

1. ทำให้สุนัขคุ้นเคยกับการมีมืออยู่ในปาก

• การแปรงฟันสุนัขเป็นครั้งแรก ให้เริ่มอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพื่อให้สุนัขชินกับการที่เอามือใส่เข้าปากหรือทำอะไรใกล้ๆ ปากสุนัข ใช้นิ้วมือสัมผัสบริเวณช่องปากและปากสุนัขบ่อยๆ

2. ให้สุนัขเลียยาสีฟันจากนิ้วมือ

• เริ่มการแปรงฟันด้วยการให้สุนัขเลียยาสีฟันปริมาณน้อยๆ จากนิ้ว ซึ่งจะช่วยให้เห็นว่าสุนัขชอบยาสีฟันนี้มากน้อยแค่ไหน และยังช่วยให้สุนัขคุ้นเคยกับรสชาติ ทำให้สุนัขยอมรับแปรงสีฟันที่มียาสีฟันนี้อยู่มากขึ้น
• เมื่อสุนัขเลียยาสีฟันแล้ว ให้ยกริมฝีปากสุนัขขึ้นแล้วใช้นิ้วถูไปตามฟันและเหงือกด้วยจังหวะเดียวกับที่จะใช้เมื่อใช้แปรงสีฟัน วิธีการนี้จะทำให้เปลี่ยนไปใช้แปรงสีฟันได้ง่ายขึ้น

3. เอาแปรงสีฟันให้สุนัขดู

• การแปรงฟันสุนัข ให้เอาแปรงฟันให้สุนัขดูหรืออาจให้สุนัขเลียยาสีฟันจากแปรงสีฟันก็ได้ ชมเชยสุนัขเมื่อสุนัขทำเช่นนี้ นี่จะช่วยให้สุนัขคุ้นกับการมีแปรงสีฟันอยู่ใกล้ๆ ปาก

4. การแปรงฟันสุนัขเพียงบางส่วน

• ค่อยๆ ยกริมฝีปากบนแล้ววางแปรงสีฟันลงที่ฟัน จากนั้นแปรงแบบไปข้างหน้าและถอยหลังช้าๆ
• วิธีนี้จะช่วยให้สุนัขชินกับความรู้สึกใหม่ที่มีแปรงสีฟันถูบนฟันและเหงือก และจะได้เห็นว่าสุนัขตอบสนองอย่างไร
• สุนัขบางตัวอาจยอมให้แปรงฟัน แต่ถ้าสุนัขลังเลหรือแสดงอาการก้าวร้าว ให้แปรงต่ออย่างระมัดระวัง การแปรงฟันสุนัขทางที่ดีคือให้แปรงเมื่อมีเพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัวคอยลูบและปลอบสุนัขให้สงบ
• การใช้เสียงที่สงบและผ่อนคลายก็สามารถช่วยให้สุนัขสงบได้ หากสุนัขเริ่มขัดขืนหรือก้าวร้าว ให้ปล่อยสุนัขไปก่อน แล้วสักพักค่อยลองใหม่ หรือลองใหม่วันอื่น หากสุนัขยังคงมีพฤติกรรมเช่นนี้ ให้ขอคำแนะนำจากสัตว์แพทย์หรือผู้ฝึกสุนัขว่าควรทำอย่างไร
• หลังการแปรงฟันสุนัขเสร็จแม้เพียงบางส่วน ให้รางวัลสุนัขเป็นขนมแล้วแปรงต่อจนเสร็จ

5. การแปรงฟันสุนัขด้านนอก

• แปรงฟันหลายซี่มากขึ้นในแต่ละครั้งที่แปรง จนกระทั่งสุนัขยอมให้แปรงฟันได้ทุกซี่
• พยายามแปรงตามรอยเหงือกทั้งหมด นี่จะช่วยให้สุนัขชินกับการแปรงฟันโดยที่ไม่ต้องจับสุนัขให้อ้าปาก
• จำกัดการแปรงฟันสุนัขแต่ละครั้งให้ใช้เวลาประมาณ 2-3 นาที อาจต้องทำไปสัก 2-3 ครั้งเพื่อให้สุนัขชินกับการแปรงฟัน

6. การแปรงฟันสุนัขด้านใน

• วางมือข้างหนึ่งไว้บนปากด้านบน เพื่อยกริมฝีปากขึ้นและจับสุนัขอ้าปาก หากสุนัขไม่ยอม ให้ลองลงน้ำหนักเบาๆ ที่ด้านในปาก เพื่อช่วยให้สุนัขอ้าปาก
• เมื่อสุนัขอ้าปากแล้ว ให้แปรงพื้นที่ด้านในฟันเพียงบางส่วนก่อน เช่นเคย ทำอย่างค่อยเป็นค่อยไปโดยเริ่มจากแปรงบริเวณเล็กๆ ก่อน แล้วจึงแปรงพื้นที่ที่ใหญ่ขึ้นเมื่อสุนัขคุ้นเคยกับการแปรงฟัน
• แม้ว่าลิ้นของสุนัขจะทำหน้าที่ควบคุมการสะสมของหินปูนที่ฟันด้านในตามธรรมชาติอยู่แล้ว แต่การแปรงฟันด้านในจะสร้างความแตกต่างได้อย่างมาก

7. ทำให้เป็นกิจวัตร

• การแปรงฟันสุนัขทุกวันดีที่สุด เพราะจะช่วยป้องกันโรคปริทันต์ที่ทำให้เจ็บปวดและเกิดการติดเชื้อร้ายแรง
• ถ้าสุนัขสูญเสียฟัน ไม่อยากให้เข้าใกล้ปาก หรือมีเลือดออกในช่องปาก ให้ปรึกษาสัตวแพทย์ก่อนแปรงฟันต่อ
• เริ่มช้าๆ และค่อยๆ เพิ่มเป็นการแปรงฟันทุกวัน ถ้าไม่สามารถแแปรงฟันสุนัขทุกวันได้ ให้พยายามแปรงให้บ่อยที่สุด

การแปรงฟันสุนัขที่ไม่ให้ความร่วมมือ

1. ใช้ผ้า

• การใช้แปรงสีฟันและยาสีฟันเป็นวิธีที่ดีที่สุด แต้ถ้าสุนัขไม่ยอมให้แปรงฟัน ก็มีทางเลือกอื่นๆ ที่สามารถใช้ได้ หากสุนัขไม่ชอบแปรงสีฟัน ให้ลองใช้วัสดุบางๆ ทายาสีฟันที่ฟันสุนัข
• สามารถใช้ถุงน่องอันเก่า ผ้าขนหนูเก่า หรือผ้าก็อซพันไว้รอบนิ้ว
• การใช้วิธีนี้ “แปรง” จะทำให้เกิดการเสียดสี และเป็นการทายาสีฟันที่ฟันสุนัข ซึ่งจะชะลอการสะสมของคราบจุลินทรีย์

2. ใช้ของเล่นสำหรับแทะ

• ของเล่นสำหรับแทะจะช่วยถูเอาคราบหินปูนนิ่มๆ ออกและเป็นการนวดเหงือก นอกจากนี้ยังช่วยไม่ให้สุนัขเบื่อและลดความเครียดได้อีกด้วย
• เอาหนังสัตว์ที่ยังไม่ได้ฟอกและของเล่นที่ทำจากไนล่อนและยางให้สุนัขแทะ ขอคำแนะนำจากสัตวแพทย์
• สามารถให้สุนัขแทะกระดูกและของเล่นนอกเหนือจากการแปรงฟันเป็นประจำได้ แต่ไม่ควรใช้แทนที่การแปรงฟันในระยะยาว

3. เลือกอาหารที่ช่วยทำความสะอาดฟัน

• ให้สุนัขกินอาหารและขนมแบบแห้ง แทนที่จะเป็นอาหารกระป๋อง จะช่วยชะลอการสะสมของคราบจุลินทรีย์และหินปูน
• นอกจากนี้ยังมีอาหารแบบพิเศษที่ทำมาเพื่อช่วยทำความสะอาดฟันเมื่อสุนัขกินเข้าไป แต่ไม่ควรใช้อาหารเหล่านี้แทนการแปรงฟัน

4. ลองใช้เจลหรือสเปรย์

• ทางเลือกอื่นนอกเหนือจากแปรงฟันคือสเปรย์และเจลที่สามารถใช้เป็นประจำได้ สเปรย์และเจลเหล่านี้มีส่วนผสมที่ป้องกันไม่ให้แบคทีเรียเจริญเติบโต ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดหินปูนสะสม
• ปรึกษาสัตวแพทย์เรื่องการใช้สเปรย์และเจลรวมถึงผลิตภัณฑ์อื่นๆ

5. ให้ผู้เชี่ยวชาญทำความสะอาด

• ถ้าสุนัขไม่ยอมให้ทำความสะอาดฟันเลย ให้พาไปให้สัตวแพทย์ทำให้แทน
• และอย่าลืมปรึกษาเกี่ยวกับสุขภาพฟันของสุนัขทุกครั้งเมื่อไปพบสัตวแพทย์

เคล็ดลับการแปรงฟันสุนัข

• ไม่ต้องล้างปากสุนัขหลังแปรงฟัน ยาสีฟันสำหรับสุนัขส่วนใหญ่มีเอนไซม์ที่จะช่วยชะลอการสะสมของคราบจุลินทรีย์ และจะมีประสิทธิภาพดีขึ้นเมื่ออยู่บนผิวฟันนานขึ้น
• ถ้าตะโกนใส่สุนัข สุนัขจะเชื่อมโยงการแปรงฟันกับความคิดทางลบ ให้ทำอย่างใจเย็นและผ่อนคลาย
• เช่นเดียวกับการฝึกแบบอื่น สามารถใช้ขนมและการเอาใจเป็นพิเศษเป็นรางวัลเมื่อสุนัขให้ความร่วมมือในแต่ละขั้นตอน นี่จะเป็นการสร้างประสบการณ์ทางบวกและกระตุ้นให้สุนัขร่วมมือมากขึ้น เลือกขนมชนิดแข็งที่จะช่วยป้องกันไม่ให้หินปูนสะสม
• สุนัขตัวเล็กและสุนัขจมูกสั้นเช่น ชิห์สุและบูลด็อก ควรแปรงฟันให้บ่อยครั้งที่สุด อย่างน้อย 1 หรือ 2 ครั้งต่อวันได้ยิ่งดี เพราะฟันของสุนัขประเภทนี้จะอยู่ชิดกันและขึ้นในช่องปากที่มีพื้นที่จำกัด ซึ่งทำให้เกิดคราบจุลินทรีย์และหินปูนสะสมได้ง่าย

ข้อควรระวัง

• ถ้าไม่ดูแลฟันสุนัข สุนัขอาจมีปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ ตามมานอกเหนือจากอนามัยในช่องปาก การดูแลสุขภาพช่องปากหมายถึงเจ้าเพื่อนรักจะมีชีวิตที่ยืนยาวและมีความสุขมากขึ้น
• ถ้าเห็นว่าสุนัขต้องการความช่วยเหลือเรื่องฟัน ไปปรึกษาสัตวแพทย์
• อย่าบังคับขู่เข็ญสุนัขถ้าสุนัขไม่ยอมแปรงฟัน ถ้าสุนัขแสดงอาการกลัวหรือก้าวร้าวขณะแปรงฟัน ให้หยุดแปรงทันที อาจต้องปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมสุนัขเพื่อหาทางแก้ไขปัญหานี้

ทางเลือกในการดูแลสุขภาพฟันในสุนัข

1. การแปรงฟัน

เป็นวิธีที่ดีและมีประสิทธิภาพที่สุดในการควบคุมคราบจุลินทรีย์ โดยการแปรงฟันจะช่วยแปรงคราบจุลินทรีย์ออก เพื่อลดการสะสมของคราบจุลินทรีย์บนฟัน การแปรงฟันในสุนัขและแมวนั้นทำได้เช่นเดียวกับคน แต่แม้ว่าการแปรงฟันจะเป็นวิธีที่ดี แต่ก็เป็นวิธีที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากสัตว์ด้วย ดังนั้นเพื่อความสะดวกในการแปรงฟันมากยิ่งขึ้น เจ้าของอาจมีการใช้เจลหรือยาสีฟันสำหรับสัตว์ร่วมด้วย (จะไม่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์) บางผลิตภัณฑ์จะมีการผสมกลิ่น/รสที่ช่วยให้สัตว์ชอบและทำให้สัตว์ยอมรับการแปรงฟัน หรือบางผลิตภัณฑ์อาจมีส่วนประกอบของเอนไซม์ที่ช่วยลดการเกิดคราบจุลินทรีย์ด้วย การแปรงฟันสุนัขและแมวต้องเริ่มจากการฝึก เพื่อให้เกิดความประทับใจทั้งเจ้าของและสัตว์ และต้องทำเป็นประจำ โดยแนะนำให้แปรงฟันสุนัขและแมววันละ 1 ครั้ง แม้ว่าการแปรงฟันจะมีประสิทธิภาพดีมาก แต่จากผลการศึกษาระยะยาวเมื่อเวลาผ่านไป 6 เดือน พบว่ามีเจ้าของสัตว์เพียง 40 – 50% เท่านั้นที่ยังแปรงฟันสัตว์อย่างต่อเนื่อง3 เพราะอย่างที่บอกข้างต้นว่าการแปรงฟันต้องอาศัยความร่วมมือของเจ้าของสัตว์และสัตว์เลี้ยงอย่างสูง แต่ผลลัพธ์ออกมาคุ้มค่า เพราะถือว่าเป็นวิธีที่ดีและมีประสิทธิภาพที่สุดในการดูแลสุขภาพฟันในสุนัขและแมว

2. อาหารดูแลสุขภาพฟัน

จากที่กล่าวไปข้างต้น เป็นวิธีที่คนนิยมใช้ในการดูแลสุขภาพฟันที่บ้านสำหรับสุนัข ซึ่งแต่ละวิธีก็มีข้อดีและข้อจำกัดแตกต่างกันไป เจ้าของสามารถเลือกใช้วิธีใดวิธีหนึ่ง หรืออาจใช้หลายวิธีร่วมกัน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลสุขภาพฟัน โดยการดูแลสุขภาพฟันที่ดีนั้นควรเริ่มตั้งแต่สัตว์เลี้ยงยังเล็ก โดยเจ้าของควรหมั่นสำรวจฟันสุนัข และพาพวกมาทำความสะอาดฟันโดยสัตวแพทย์ หรือสามารถใช้การแปรงฟันสุนัขเองได้ และที่สำคัญที่สุดควรได้รับข้อมูลและการส่งเสริมให้ดูแลสุขภาพฟันที่บ้าน เพราะดูแลสุขภาพฟันที่บ้านอย่างต่อเนื่อง ซึ่งถือเป็นการดูแลสุขภาพฟันในสุนัขที่ยั่งยืนที่สุด

เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยง

• เต่าซูคาต้า เป็นที่นิยมเลี้ยงในปัจจุบัน
• นกบินอิสระ ความสุขของคนเลี้ยงนก
• ปลาหางนกยูง ปลาสวยงามที่นิยมเลี้ยง
• การนวดน้องหมา ช่วยสร้างความสัมพันธ์และเพื่อสุขภาพที่ดี

ที่มาของบทความ

• https://th.wikihow.com 
• https://www.readvpn.com 
• https://www.istockphoto.com/819825730-132497933
• https://www.istockphoto.com/819825716-132497929
• https://www.istockphoto.com/661504164-120607059